دیه مالی است که در قبال جنایت های غیر عمد و همچنین در جنایت های عمدی که به هر نحو قصاص ندارد باید به فرد آسیب دیده پرداخت شود. وکیل دیه مال معین و به قولی مقدر است که با توجه به شرایط روز میزان آن تعیین می شود و زمانی که جنایت غیر عمد اتفاق افتاده باشد یا اگر جنایت عمدی باشد و شخص آسیب دیده یا اولیای دم به جای قصاص درخواست دریافت دیه کنند پرداخت می شود.
طبق ماده 594قانون مجازات اسلامی «موارد دیه ی کامل همان است که در مقررات شرع تعیین شده است و میزان آن در ابتدای هر سال توسط رییس قوه قضاییه به تفصیل بر اساس نظر مقام معظم رهبری تعیین و اعلام می شود.»
دیه چیست؟
برای جواب دادن به سوال دیه چیست؟، باید بدانید دیه مبلغ مشخصی است که در ازای حوادث عمد و غیر عمدی که حد قصاص برای آنها در نظر گرفته نشده باید پرداخت شود. این مبلغ توسط قانونگذار و بر اساس نوع صدمه وارده و میزان آن تعیین میشود؛ و فردی که موجب وارد شدن آسیب به دیگری شده باید آن را بپردازد.
اگر اتفاقی که رخ داده منجر به قتل فردی شده باشد یا نقص عضوی رخ داده باشد، اولیای دم یا فرد صدمه دیده میتوانند به جای قصاص مبلغی که به عنوان دیه تعیین شده را دریافت کنند.
در صورتی که مبلغ مشخصی به عنوان دیه در قانون مجازات اسلامی مشخص شده باشد، فردی که باعث صدمه شده باید این مبلغ را به فرد آسیب دیده بپردازد؛ اما در شرایطی که دیه آن صدمه توسط قانون مشخص نشده باشد، با توجه به حد صدمه وارده و نوع آن مبلغ دیه را مشخص میکند. این حد را در قانون مجازات اسلامی ارش مینامند؛ و در این شرایط دیه طبق حد ارش تعیین شده توسط قاضی پرونده مشخص خواهد شد.
انواع دیه
بر اساس قانون مجازات اسلامی دیه به دسته بندیهای زیر تقسیمبندی میشود. در ادامه انواع دیه و نحوه محاسبه آن را مورد بررسی قرار دادهایم. اگر نیاز به دریافت اطلاعات بیشتر در این رابطه دارید میتوانید از وکیل دیه کمک بگیرید.
دیه قتل
اگر در اثر حوادث رخ داده یا جراحات وارد شده فردی که آسیب دیده فوت کند، مبلغی که به عنوان دیه تعیین میشود برابر با یک دیه کامل در همان سال است. به عنوان مثال مبلغ دیه کامل در سال 1401 برابر 600 میلیون تومان است؛ و در صورت وقوع قتل عمد یا غیر عمد باید این مبلغ پرداخت شود.
آیا قتل هایی که با سرعت غیر مجاز راننده صورت می گیرد جز قتل های عمد به حساب می آید؟
زمانی که راننده از سرعت مجاز مقرر تجاوز می کند و یا در محلی که سبقت ممنوع است با وجود مشاهده تابلوی ممنوعیت سبقت، همچنان سبقت می گیرد، عمدی بودن عمل وی بدیهی است. اما در صورت تصادف به واسطه این سرعت و سبقت، عمل تصادف عمدی نیست. در واقع نتیجه غیرعمدی بر عمل عمدی منعکس میشود. بنابراین عنصر روانی قتل تشکیل نمی شود.
مهلت پرداخت دیه از نظر نوع قتل
- در قتل عمد مهلت پرداخت دیه یک سال قمری می باشد.
- در قتل شبه عمد مهلت پرداخت دیه دو سال قمری می باشد.
- در قتل خطای محض مهلت پرداخت دیه سه سال قمری می باشد.
مبلغ دیه بر چه اساسی محاسبه می شود؟
مبلغ دیه برای پرداخت بر حسب زمانی است که پرداخت کننده می خواهد دیه را پرداخت نماید . به عبارت دیگر قیمت دیه یوم الادا میباشد .
نحوه پرداخت دیه تصادفات و سایر جرم ها
پرداخت دیه به قتل های غیر عمد و یا جرح های غیر عمد تعلق می گیرد ولی در صورت ارتکاب جرم به صورت عمدی شاکی می تواند قصاص زیانی که دیده است را طلب کند، اما گاه در قتل های عمد اولیای دم از قصاص به شرط پرداخت دیه می گذرند در این صورت قصاص به دیه تبدیل می شود. اما باید به این نکته توجه داشت که پرداخت دیه بر عهده فرد مقصر است و اگر وی فوت نموده باشد از ماترک وی پرداخت میشود. البته امروزه در صورتی که تصادف با خودرو صورت گیرد پرداخت دیه برعهده شرکت های بیمهگر میباشد.
جرایمی که دیه به آن ها تعلق می گیرد:
- قتل یا جرح یا نقص عضو که به طور خطای محض واقع میشود و آن در صورتی است که فرد جانی، نه قصد جنایت نسبت به مجنی علیه را داشته باشد نه درصدد انجام عملی بوده است که مقتول را بکشد.
- قتل یا جرح یا نقص عضو که به طور خطای شبیه عمد واقع میشود و آن در صورتی است که جانی، قصد فعلی را که نوعاً سبب جنایت نمیشود داشته باشد.
- مواردی از جنایت عمدی که قصاص در آنها جایز نیست.
روند رسیدگی به تصادفات منجر به دیه
بعد از وقوع تصادف شخص شاکی در صورت جرح و در صورت قتل وکیل یا وراث او باید برای گرفتن دیه اقدامات پرونده را انجام دهد:
- آغاز دعوی
- نظریه کارشناسی
- نظریه پزشکی قانونی
- رسیدگی دادسرا
- صدور قرار مجرمیت و رای دادگاه
مرجع صالح رسیدگی به موضوع دیه:
پرونده ی دیه در دادگاه کیفری مورد رسیدگی قرار می گیرد و نیازی هم به پرداخت هزینه اضافی نمی باشد و اگر این کار توسط وکیل دیه صورت گیرد به راحتی صورت خواهد پذیرفت اما ممکن است بخاطره نا آگاهی فرد آسیب دیده این موضوع را در دادگاه حقوقی مطرح کند که هم باید هزینه ی جداگانه بدهد و هم این که نیاز به تنظیم دادخواست دارد همانطور که ملاحظه می کنید شما نیازمند به مشاوره دیه و استفاده از وکیل دیه هستید تا اشتباهات را انجام ندهید شما می توانید از طریق تماس تلفنی مشاوره حقوقی دیه را از وکیل دیه دریافت کنید.
تفاوت دیه و ارش چیست؟
دیه همانطور که گفته شد مالی است که مقدر است اما ارش ، نوعی دیه است که غیر مقدر می باشد و با توجه به میزان آسیبی که به شخص آسیب دیده رسیده است مشخص می شود و در این مورد نظر پزشکی قانونی و کارشناسان نیز گرفته خواهد شد.
چگونه با وکیل دیه مشاوره داشته باشیم
-یکی از مواردی که حائز اهمیت می باشد این است که زمانی که جنایتی رخ می دهد فرد متهم اثبات کند که این جنایت به صورت غیر عمد یا شبه عمد اتفاق افتاده است تا دادگاه حکم به پرداخت دیه بدهد وگرنه شخص به قصاص محکوم خواهد شد. این جا هم باز شما اهمیت استفاده از وکیل دیه و گرفتن مشاوره حقوقی دیه را مشاهده می کنید.
دیه اعضای بدن
دسته دومی که برای دیه در نظر گرفته میشود برای اعضای بدن است. در این بخش از محاسبه دیه ابتدا باید تک یا جفت بودن اعضای بدن و شدت جراحت وارد شده به آنها مشخص شود.
اگر عضو مورد نظر در بدن یکتا باشد و جفت نداشته باشد، از بین بردن آن عضو بدن یک دیه کامل خواهد داشت؛ اما در صورتی که از عضو مورد نظر یک جفت وجود داشته باشد، از بین بردن هر جفت شامل نصف دیه کامل و از بین رفتن در دو عضو مشمول یک دیه کامل خواهد بود.
به عنوان مثال اگر بینی فردی در اثر صدمه وارده از بین رفته باشد، مبلغی که به عنوان دیه در نظر گرفته میشود برابر یک دیه کامل است؛ اما در صورتی که یک گوش، یک چشم یا یک دست صدمه دیده باشد و از بین رفته باشد، مبلغی که برای از بین رفتن آنها در نظر گرفته میشود برابر با نصف دیه کامل خواهد بود.
دیه منافع اعضاء
دیه منافع اعضاء برای مواقعی در نظر گرفته شده که آسیب وارده به فردی موجب از بین رفتن بعضی از حواس او شده یا در حواس فرد اختلال ایجاد کند. به عنوان مثال اگر جراحت وارده باعث از بین رفتن شنوایی، بویایی یا چشایی فردی شده باشد، دیه منافع اعضا طبق نظر قاضی پرونده برای جراحت وارده در نظر گرفته میشود. وکیل دیه اطلاعات کاملی درباره نحوه تعیین این دیه دارد و میتواند اطلاعات کاملی را در این زمینه در اختیارتان قرار دهد.
دیه جراحات
اگر جراحت وارده به بدن فرد صدمه جدی به عضو مورد نظر وارد نکند و صرفاً باعث کبودی، خراشیدگی یا تورم شود، فردی که مرتکب این جراحت شده باید دیه جراحات تعیین شده توسط قاضی را به فرد آسیب دیده بپردازد. اگر این جراحات به خاطر اشتباهات پزشکی رخ داده باشد، باید روش مطالبه دیه از پزشک را بررسی کنید.
نحوه محاسبه دیه
برای مطالبه دیه باید ابتدا نحوه محاسبه هر کدام از دیههای مطرح شده را بشناسید. برای محاسبه دیه باید ابتدا شدت جراحت و ارتکاب قتل یا صدمه وارد شدن به فرد بررسی شود. پس از آن باید شدت آسیب مشخص شود و بر اساس نقص عضو یا … مبلغ دیه طبق قانون مجازات اسلامی یا حد ارش تعیین شده توسط قاضی مشخص خواهد شد.
علاوه بر شدت جراحات، عمدی یا غیر عمدی بودن این موضوع، بازه زمانی و مکانی که جراحت در آن رخ داده و جنسیت فردی که آسیب دیده نیز در تعیین دیده مهم است. اگر شدت آسیب وارده باعث مرگ یک مرد شده باشد مبلغ دیه کامل برای آن در نظر گرفته میشود؛ اما در صورتی که به خاطر آسیب وارده یک زن فوت شده باشد، مبلغ دیه برابر با یک دوم دیه کامل خواهد بود.
اگر آسیب وارده در ماههای حرام رخ داده باشد مبلغ دیه بیشتر میشود. همچنین در صورتی که حادثه در اطراف کعبه رخ داده باشد دیه مبلغ متفاوتی با شرایط عادی خواهد داشت. برای اینکه با توجه به شرایط رخ دادن حادثه مبلغ دیه را به طور کامل حساب کنید، توصیه میکنیم از یک وکیل دیه در این زمینه کمک بگیرید.
دیه زن در تصادفات
طبق ماده 10 بیمه اجباری، خسارات وارد شده به شخص ثالث بر اساس حوادث ناشی از وسایل نقلیه در جایی که شرکت های بیمه، دیه میپردازند، بدون لحاظ جنسیت تا سقف یک فقره دیه کامل و یک سوم آن برای ماه های حرام باید پرداخت شود. بر همین اساس در مورد تصادفات رانندگی، فرقی بین ارش (نوعی دیه است که ازقبل تعیین نشده است) و دیه زن و مرد وجود ندارد و زنان دیه خود را به طور کامل دریافت میکنند.
در چه شرایطی بیت المال دیه را پرداخت می کند؟
قانونگذار فرض مرگ و یا فرار جانی را در ماده ۴۳۵ قانون مجازات اسلامی، مورد اشاره قرار داده و آورده است: «هرگاه در جنایت عمدی، به علت مرگ یا فرار، دسترسی به مرتکب جرم ممکن نباشد با درخواست شاکی یا صاحب حق، دیه جنایت از اموال مرتکب پرداخت میشود و در صورتی که مرتکب، مالی نداشته باشد در خصوص قتل عمد، ولی دم میتواند دیه را از عاقله (نگهدارنده) بگیرد و در صورت نبود عاقله، یا عدم دسترسی به آنها یا عدم تمکن آنها، دیه از بیتالمال پرداخت میشود و در غیر قتل، دیه بر بیت المال خواهد بود. چنانچه پس از اخذ دیه، دسترسی به مرتکب جنایت اعم از قتل یا غیر قتل، ممکن شود در صورتی که اخذ دیه به جهت گذشت از قصاص نباشد، حق قصاص حسب مورد برای ولی دم یا مجنیعلیه محفوظ است، لکن باید قبل از قصاص، دیه گرفته شده را برگرداند.»
البته لازم به ذکر است در کلیه پرونده های تصادفات صندوقی به نام صندوق تامین خسارتهای بدنی وجود دارد که این صندوق در صورت عدم وجود بیمه نامه , انقضای مهلت بیمه نامه , و یا فرار مرتکب تصادف و عدم دسترسی به او فقط در پرونده های تصادفی دیه را میپردازد .
ویژگی های وکیل دیه تصادفات
اصولا واژه تصادفات برای عموم افراد واضح و روشن است، اینکه در حین تصادفات چه اتفاقی برای شخص زیان دیده میفتد و اینکه شخص مجروح مقصر هست یا نه، کارشناس و پلیس های راهنمایی و رانندگی تعیین می کنند، و نتایج حاصل از صحنه ی تصادف را به دادگاه تسلیم می نماید، اما اینکه در دادگاه چه کسی به عنوان نماینده قانونی شاکی تصادف هست خیلی مهم و ضروری می باشد. چرا که با انتخاب یک وکیل دیه تصادفات برای پرونده ی تصادف خود می توانیم بدانیم نماینده ی ما در دادگاه شخصی متخصص و با تجربه می باشد که تمام تلاش خود را بر روی موفقیت پرونده در دادگاه متمرکز کرده است.
جمع بندی
دیه مبلغی است که قانون برای جبران خسارات بدنی تعیین کرده و در جرائم عمد یا غیر عمد با توجه به نرخ روز و شدت حادثه مبلغ آن محاسبه میشود.
با توجه به اینکه صدمه وارده زندگی فرد را تحت تأثیر قرار داده یا خیر و آسیب جسمانی او چقدر است، وکیل دیه تهران نحوه محاسبه دیه و دریافت آن را با متقاضیان در میان میگذارد. پس از آن میتوانید برای تکمیل پرونده و دریافت دیه اقدام کنید.