مطالبه داین یا متعهدله : برای مطالبه خسارت تاخیر تادیه و سایر حقوق مالی، طلبکار یا متعهدله باید از مدیون مطالبه نماید. یکی از شرایط مهم برای مطالبه خسارت تاخیر تادیه، مطالبه داین است، به این معنی که طلبکار باید در زمان مناسب و به صورت قاطع این دین را از مدیون مطالبه کند. تاریخ محاسبه تاخیر تادیه نیز از تاریخ مطالبه تعیین می‌شود، زیرا عدم مطالبه داین به منزله رضایت و تمدید مهلت پرداخت دین به مدیون تلقی می‌شود. ارسال اظهارنامه به مدیون یکی از بهترین روش‌ها برای مطالبه خسارت تاخیر تادیه است. البته در مورد چک، مهریه و سایر اسنادی که موضوع آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا هستند، خسارت تاخیر تادیه از تاریخ سررسید سند محاسبه می‌شود و نیازی به مطالبه از طرف طلبکار نیست.
خودداری مدیون از پرداخت دیون خویش با وجود دارا بودن تمکن مالی : در صورتی که مدیون تمکن مالی داشته باشد و با وجود آن از پرداخت دین خود خودداری کند، طلبکار می‌تواند خسارت تاخیر تادیه را مطالبه کند. اما اگر مدیون بتواند ثابت کند که عدم پرداخت به علت مانع خارجی و غیرقابل کنترل بوده است، ممکن است از پرداخت خسارت تاخیر تادیه مبرا شود. به عبارت دیگر، اگر مدیون بتواند ثابت کند که عدم پرداخت دین به دلیل مشکلاتی مانند آسیب‌های طبیعی، قوانین و مقررات دولتی، تحریم‌ها و موارد مشابه رخ داده است، ممکن است از پرداخت خسارت تاخیر تادیه مستثنی شود.
تغییر فاحش شاخص قیمت دین از زمان سررسید تا زمان پرداخت آن : ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی درباره پرداخت خسارت تاخیر تادیه، به تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه اشاره می‌کند. براساس این ماده، تغییر فاحش شاخص قیمت توسط دادگاه با رعایت تناسب تغییر شاخص سالانه که توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود، محاسبه می‌شود و ممکن است در حکم پرداخت خسارت تاخیر تادیه در نظر گرفته شود.
