در صورت وجود شرایط مندرج در ماده 377 قانون مدنی، حق حبس در قراردادها ایجاد میشود. در این حالت، طرفی که حق حبس بر علیه او ایجاد شده است، میتواند از اجرای تعهدات قراردادی خود خودداری کند.
برای اجرای حق حبس در قراردادها، ابتدا طرفی که مورد تعدی از طرف مقابل قرار گرفته است باید تعهدات قراردادی را اجرا کند.
به عنوان مثال، اگر خریدار هنوز مبلغ خرید را پرداخت نکرده است، باید مبلغ را به فروشنده یا شخصی که در قرارداد تعیین شده است، پرداخت کند. در صورتی که فروشنده با وجود پرداخت مبلغ توسط خریدار از تحویل ملک خودداری کند، خریدار میتواند به مراجع قضایی مراجعه کند.
علاوه بر ایجاد حق حبس برای کسی که تعهدات طرف مقابل او را اجرا نکرده است، ممکن است وجه التزام نیز در قرارداد پیشبینی شده باشد.
وجه التزام، مبلغ معینی است که معمولاً در قراردادهای خرید و فروش تعیین میشود. اگر هر یک از طرفین قرارداد بر خلاف مقررات قانونی از اجرای تعهدات قراردادی خود خودداری کنند، طرف دیگر میتواند دعوای مطالبه وجه التزام را مطرح کند. با رسیدگی به این دعوا در دادگاه، علاوه بر حق حبس، طرفی که به تعهدات قراردادی پایبند نبوده است، ممکن است به پرداخت وجه التزام محکوم شود.